Schonere afslagen door unieke samenwerking

Gepubliceerd 17 september 2019

De inwoners van Landsmeer hadden schoon genoeg van het afval rond hun afslag van de A10 en schakelden de hulp van de gemeente in. Het balletje rolde door en uiteindelijk leidde dit initiatief tot een samenwerking op grotere schaal, aangejaagd door Rijkswaterstaat. Inmiddels ziet ook Willem van Kranenburg van de gemeenten Purmerend en Beemster ‘zijn’ afslagen steeds schoner worden.

Mensen die even een tussenstop maken, hebben vaak de neiging om snoepwikkels, blikjes en peuken op de grond te gooien. Vooral de afslag Landsmeer (A10 rond Amsterdam) is wat dat betreft berucht, doordat er meerdere tankstations en een fastfoodketen met drive-in zijn gevestigd. De vrijwilligers van Landsmeer Schoon waren de troep zat en zochten hulp bij de gemeente. Uiteindelijk leidde dit initiatief tot een proef van Rijkswaterstaat, waarbij er bij vijf afslagen en op 1 parkeerplaats wordt samengewerkt met gemeentes en bedrijven. Het tracé beslaat de afslag Landsmeer tot en met afslag Purmerend-Zuidoostbeemster (A7).

Hulp van de korfbalvereniging

Het startschot van de proef klonk tijdens de Landelijke Opschoondag op 23 maart. Van Kranenburg, beheerder Afval van de gemeente Purmerend: “Bij ‘onze’ afslagen hebben toen tien vrijwilligers en twee wethouders schoongemaakt. Sindsdien maakt de korfbalvereniging het gebied bij de afslag Zuidoostbeemster elke maand schoon. Nabij afslag Purmerend-Zuid wordt elke twee maanden schoongemaakt door vrijwilligers.” Van Kranenburg kan putten uit een poule waaruit elke keer minstens zes vrijwilligers de handen uit de mouwen steken. “Een prima opkomst”, vindt hij. “Met zo’n clubje kun je het gebied bij een afslag in anderhalf uur schoon krijgen.”

Gratis koffie van het pompstation

De proef bestaat niet alleen uit schoonmaken, maar ook uit bewustwording en gedragsverandering. Rijkswaterstaat plaatste borden met ‘Schone weg, veilig weg’ langs de op- en afritten. Boven de snelweg was tijdelijk dezelfde boodschap te zien op de matrixborden. Daarnaast zocht Rijkswaterstaat samenwerking met de bedrijven bij de afslagen, zodat ook zij schoonboodschappen plaatsen; voor hen zijn er klikostickers, raamstickers en tafelstaanders beschikbaar. Van Kranenburg: “De pompstations en fastfoodketens zijn een grote vervuilingsbron. In Purmerend hebben we één stakeholder, dat is Shell. Zij maken hun terrein elke dag schoon. Helaas wilde de uitbater geen communicatiemiddelen plaatsen, maar de vrijwilligers krijgen wel gratis koffie tijdens de schoonmaakacties en mogen het afval in hun container gooien. Daar zijn we heel blij mee.”

Steeds schoner

Bij de monitoring wordt Rijkswaterstaat geholpen door de vrijwilligers, die na elke schoonmaakactie foto’s opsturen van de oogst. En die is gelukkig steeds schraler: de proef blijkt succesvol. Van Kranenburg: “Inmiddels halen de vrijwilligers elke keer minder dan een kuub afval op. Schoonmaken is ook niet zoveel moeite als je het bijhoudt. Tegen andere gemeentes zou ik willen zeggen: wees bereid om je inwoners te faciliteren. Via onze website kunnen inwoners al jaren grijpertjes en beugels bestellen, of een afvalbak adopteren. Wij krijgen daar veel positieve respons op. En het is daadwerkelijk schoner in de gemeente, zo blijkt uit objectieve metingen.”

Saamhorigheid in de wijk

De proef loopt officieel tot de Landelijke Schoonmaakdag op 21 maart 2020. Van Kranenburg hoopt dat de samenwerking daarna wordt voorgezet: “Niet alleen omdat het succesvol blijkt, ook vanwege het sociaal-maatschappelijke aspect. Het samen schoonmaken zorgt voor saamhorigheid in de wijk. Twee keer per jaar organiseren we een bijeenkomst voor de vrijwilligers, zodat ze kunnen delen waar ze tegenaan lopen. Rond kerst combineren we dat met een gezamenlijk etentje. Dat wordt allemaal enorm gewaardeerd.”

2019-03-25 opschoondag-5